Als kampeerder heb je normaal gesproken niet de mogelijkheid om met hulp van een klimaatkamer of warmtebeeldcamera op zoek te gaan naar zwakke plekken in de isolatie of verwarming van je caravan of camper. Dat betekent niet dat je je zomaar hoeft neer te leggen bij een niet optimale warmtespreiding.
Wat voor verwarming in jouw kampeermiddel?
Om eventuele tekortkomingen op te sporen en aan te pakken is het nuttig om te weten wat voor verwarming in jouw caravan of camper is ingebouwd. Twee typen zijn gangbaar. Warmwaterverwarmingen geven warmte af via doorstroomde convectoren en warmeluchtverwarmingen blazen warme lucht in via uitstroomopeningen. Het laatste type komt beduidend vaker voor en vormt daarom het onderwerp van dit artikel. De warmtebron is meestal gasverwarming, die de aluminium ribben van de warmtewisselaar verhit.
Truma S-warmeluchtverwarming
Allereerst zijn er de Truma S-warmeluchtverwarmingen. Dit type heeft een moederkachel, dat zelf warmte uitstraalt en zo zelfs zonder blazer kan werken. In kleinere en middelgrote caravans is meestal de Truma S 3004 met 3.500 watt geïnstalleerd. Grotere caravans zijn doorgaans uitgerust met de krachtigere S 5004 met 6.000 watt. Beide modellen beschikken over een blazer die, met 12 of 230 volt, de warme lucht via een buizenstelsel naar de uitstroomopeningen leidt.
Combi-verwarmingen
Een andere mogelijkheid om het interieur te verwarmen zijn de Combi-verwarmingen van Truma. Dit type zie je meer en meer in nieuwe caravans. Een Combi-verwarming heeft geen moederkachel, zit ergens in een hoekje verstopt en levert geen stralingswarmte aan het interieur. De ringvormige 10 liter waterboiler is rond de verwarmingsunit (met luchtventilator) gemonteerd en verwarmt zodoende zowel blaaslucht als water.
De Combi 4 heeft een vermogen van 4.000 watt, de grotere Combi 6 levert 6.000 watt. Van de Combi 6 bestaat ook nog een E-variant met elektro-verwarmingspatroon (900/1.800 watt). Als die is aangesloten op het net, kan ook elektrisch worden gestookt. Doorgaans hebben Combi-verwarmingen een 12 volt-stroombron nodig.
Inkijkje in de Truma Combi: de gasvlam verwarmt via een warmtewisselaar de lucht die door het apparaat stroomt en naar de uitstroomopeningen wordt geblazen.
Warmeluchtbuizen zo kort mogelijk
Een beetje kennis van natuurkunde is eveneens handig om fundamentele gebreken bij de warmeluchtverdeling te vermijden. Anders dan bij een waterverwarming moet je rekening houden met het feit dat de ijle lucht als energiedrager een veel grotere pijpdoorlaat nodig heeft dan water. Met zo min mogelijk scherpe bochten en andere weerstanden en vernauwingen.
Dat wil zeggen dat water zich middels een centrale pomp prima door lange en gehoekte leidingen laat stuwen, maar met lucht lukt dat een stuk minder goed. Daarom is het essentieel om warmeluchtbuizen zo kort mogelijk te houden en vertakkingen dusdanig aan te leggen dat ze de doorstroom zomin mogelijk hinderen.
Waar inbouwen?
Dat is overigens geen gemakkelijke opgave. De verwarming kan, afhankelijk van de indeling van de caravan, dikwijls niet zomaar op de ideale plek worden ingebouwd. Een Combi-verwarming is wat makkelijker te plaatsen, omdat deze in een bankbak of kast kan staan. De beste plek is de centraal gepositioneerde zitgroep, omdat de lengte van de warmeluchtbuizen dan tot een minimum beperkt kan worden. Bovendien straalt het apparaat zelf ook warmte uit, wat in de zitgroep zeer welkom is omdat het daar vaak wat koeler is. In het slaapgedeelte mag het voor veel mensen gerust iets minder warm zijn.
Verlies aan warme lucht in de buizen
Als het ergens in de caravan niet goed warm wordt, is het allereerst aangewezen om te controleren of de warmeluchtbuis ernaartoe niet wordt gehinderd. Bagage kan de buis indeuken, of de doorstroom kan worden belemmerd door een te sterke knik in de buis. Voor vertakkingen worden vaak T-stukken gebruikt. Die zijn heel handig te plaatsen, maar slechts zo’n 30 procent van de warme lucht slaat af bij een rechte hoek. De rest gaat gewoon rechtdoor.
T-splitsingen besparen ruimte, maar daar staat tegenover dat slechts
30 procent van de warme lucht effectief de afslag neemt.
Betere warmtespreiding met Y-stukken
Voor een optimale spreiding van de warmte is het dus beter om T-stukken van 90 graden te vermijden. Een Y-vertakking is een stuk beter. In veel gevallen verbetert de warmtespreiding al enorm door simpelweg de T-stukken te vervangen door Y-stukken. Voorwaarde is natuurlijk wel dat er voldoende plek voor is. Er bestaan overigens ook Y-verdeelstukken waarbij je de luchtverdeling zelf kunt instellen.
Met Y-stukken wordt de warmeluchtstroom mooi gelijkmatig opgesplitst. Dit type vertakking vereist wel wat meer plek dan een T-kruising.
Tussenblazer plaatsten
Als de aanvoer meermaals is opgesplitst, raakt de uitstroomopening helemaal aan het eind onherroepelijk buiten adem. Zo komt er dus onvoldoende warmte in het interieur. In dat geval kan het helpen om de vertakking zo dicht mogelijk op de verwarming zelf te laten plaatsvinden en de buis zonder verdere kruising naar de uitstromer te laten lopen. Bij lange buizen kan eventueel een extra tussenblazer worden geplaatst die de warmeluchtstroom op gang houdt. Denk dan bijvoorbeeld aan een Truma Multivent voor € 134,95.
Verwarmingsbuizen onderlangs aanleggen
Als de afstand van de ketel tot de uitstroomopening erg lang is en/of de buis een omweg vol bochten moet maken, is er nog een andere oplossing: onderlangs. In dit geval wordt een speciale robuuste, dubbelwandige en dus geïsoleerde verwarmingsbuis onder de bodem van de caravan gemonteerd, in een min of meer rechte lijn van de verwarming naar de uitstroomopening.
Bijkomend voordeel is dat er extra bagageruimte in de bankbakken en kasten vrijkomt. Om de buis te monteren moeten twee gaten (65 millimeter) in de voertuigbodem worden geboord, die na montage van de buis zorgvuldig moeten worden afgedicht. Om gevolgschade te vermijden is het raadzaam deze aanpassing door een vakman uit te laten voeren.
Om de afstand tussen ketel en uitstroomopening zo kort mogelijk te houden, kan het zinvol zijn om de verwarmingsbuis onder de caravan te monteren.
Versperring gebruiken
Veel plekken, zoals de schoonwatertank, hebben maar af en toe warme lucht nodig. Bijvoorbeeld als de buitentemperatuur onder het vriespunt dreigt te zakken. Is dat niet het geval, dan kan de warmte beter elders geconcentreerd worden. Dat kan bijvoorbeeld met hulp van een versperring in de buis, die je met een koord kunt afsluiten. Hierdoor kan er geen warme lucht meer door en blijft er dus meer warmte over voor de rest van de caravan.
Ringvormige klep aan het einde van de buis
Als er daarentegen aan het einde van een buis te veel warmte uitstroomt en er bij de aftakkingen ervoor te weinig warme lucht aankomt, kan een ringvormige klep aan het einde van de buis helpen. Deze reduceert de uitstromende hoeveelheid warme lucht aldaar en genereert een zekere tegendruk die meer warme lucht naar de aftakkingen stuwt.
Met een speciale versperring kan een verwarmingsbuis tijdelijk worden geblokkeerd.
Gerichte verwarming
Wanneer de wanden rond de zitgroep of het bed onaangenaam kil zijn, kan gerichte verwarming ook helpen. In een naad tussen matras en wand kan een zogenaamde isothermbuis worden gelegd. Deze heeft bovenaan inkepingen met gelijke tussenafstanden die voor een gelijkmatige warmteafgifte zorgen. Hiervoor worden meestal dunne buizen met een diameter van slechts 35 millimeter gebruikt, omdat die minder plek nodig hebben én de luchtstroom versnellen waardoor de warmte het hele bed rond kan. Ook hiervoor kun je tussenstukken op maat gebruiken, waarmee je bijvoorbeeld het ene bed meer warmte kunt geven dan het andere.
Dunne isothermbuizen kunnen achter de zitgroep of bedden worden geplaatst.
Warme lucht via de wand laten opstijgen
Deze techniek kan ook in de zitgroep worden toegepast middels een kort kunststof buiselement met inkeping. Dit buisdeel wordt in de gewone verwarmingsbuis geplaatst, waardoor warme lucht via de wand kan opstijgen. Dat werkt het beste als de kasten en inbouwelementen achterlangs geventileerd zijn, oftewel als er ruimte vrij blijft tussen de achterkant van de meubels en de opbouwwand, ruimte waarin de warme lucht kan opstijgen. Hierdoor warmen de meubels zelf op en die geven de warmte vervolgens gelijkmatig door naar het interieur.
Extra verwarming
Als er ondanks alle maatregelen toch nog plekken koud blijven, bij de voordeur bijvoorbeeld of in de toiletruimte, dan helpt vaak enkel nog een extra verwarming die de hoofdketel een handje helpt. Speciaal voor de S-modellen biedt Truma de elektrische Ultraheat (vanaf € 289). Het apparaat werkt op 230 volt en wordt plaatsbesparend achter het front van de wandverwarming gemonteerd. De Ultraheat kan afzonderlijk op stroom of samen met de S-verwarming worden gebruikt.
Varioheat: op gas en stroom
De Varioheat van Truma werkt op gas en is geschikt voor zowel wand- als Combi-verwarmingen. De inbouw gaat wel ten koste van wat bergruimte. Voordeel van deze relatief nieuwe Truma-verwarming (vanaf € 1.595): met de E-kit is hij naar keuze met gas (3.700 watt), op stroom (1.800 watt) of gecombineerd te gebruiken. In alle gevallen dient de inbouw van deze extra verwarmingstypen door een vakman te gebeuren. Aangezien er gasleidingen moeten worden verlegd en ook de stroomaansluitingen moeten worden aangepast.
Verwarmingsfolies- en matten
Minder ingrijpend is de inbouw van louter elektrische systemen die de vloer verwarmen. Zo’n verwarming volstaat vaak in de overgangsperiodes, maar kan ook prima dienen als aanvulling op de hoofdverwarming als het winters weer is en je geen zin hebt in koude voeten. Er bestaan speciale verwarmingsfolies en -matten voor de gehele vloeroppervlakte of bijvoorbeeld enkel in de zitgroep. Let er bij aanschaf wel op hoe de folie moet worden aangesloten. Er bestaan bijvoorbeeld systemen die op 48 volt werken, in dat geval heb je nog een omvormer nodig. Kant-en-klare verwarmingsmatten werken met 12 of 230 volt en bestaan in meerdere formaten. Hoogpolig tapijt op de kale kunststofvloer helpt ook prima tegen koude voeten.
Verwarming bedienen met je smartphone
Ook qua gebruiksgemak valt er het een en ander te verbeteren. Voor de Combi-verwarming biedt Truma het digitale CP Plus-bedieningselement (vanaf € 279), waarmee de temperatuur en het blaasvermogen geregeld kunnen worden. Onderdeel van het systeem is een boostfunctie, die voor een snellere opwarming zorgt. In combinatie met de iNet-Box (in een set met CP Plus: vanaf € 399) kan alles heel gemakkelijk via een app op je smartphone of tablet worden aangestuurd.
Deel je aanvulling of tip
Heb jij na het lezen van dit uitgebreide artikel nog aanvullingen of andere verwarmingstips? Laat het ons hieronder dan weten of stuur een mail naar redactie@acsifreelife.nl
Bron: MPS, Tekst: Ingo Köcher