We kunnen thuis en op de camping eigenlijk niet meer zonder koelkast. In bijna elke caravan zit er eentje. Om het bier en de melk koel te houden en de vleeswaren vers, heeft onze caravan een ingebouwde koelkast. Caravans en stacaravans worden in grote aantallen gemaakt en verkocht.
Van Elektrolux tot Dometic
Ze hebben bijna allemaal koelkasten van het absorptieprincipe. Een van de grootste fabrikanten daarvan is Electrolux, tevens moedermaatschappij van het in 1968 opgerichte merk Dometic. Als sinds 1956 levert Electrolux absorptiekoelkasten voor kampeer- en recreatievoertuigen.
Geruisloze werking absorptiekoelkast
De meeste koelkasten thuis zijn van het compressiertype. Waarom zijn die in de caravan dan absorptiekoelkasten? Dat heeft verschillende redenen. Het grootste voordeel van de caravankoelkast is de vrijwel geruisloze werking. Hoe groot een caravan soms ook is, koelkast en bed zitten nooit ver uit elkaar.
Bewegende delen zoals in de compressiekoelkast vind je niet in een absorptiekoelkast. Dat scheelt geluid. Deze technologie wordt om dezelfde reden ook als extreem duurzaam beschouwd. Er zijn apparaten die al zeker 40 jaar of langer mee gaan.
Op gas of elektra
Een ander voordeel is de flexibele energievoorziening. Absorptiekoelkasten kunnen zowel op gas als op elektriciteit werken. Gas is meestal toch al aan boord van de caravan voor de verwarming en het koken. De koelkast op gas wordt als bijzonder efficiënt beschouwd. Bovendien ontziet dat de boordaccu. Apparaten met een automatische energieschakeling (AES), schakelen vanzelf over van 12 volt tijdens het rijden naar gas of naar 230 volt als de caravan op de stroomaansluiting van de camping wordt aangesloten.
Absorptiekoelkast, Zweedse uitvinding
Het principe van de absorptiekoelkast werd in 1922 uitgevonden door Baltzar von Platen en Carl Munters. Deze twee Zweedse studenten ontdekten dat warme lucht kan genereren naar koude lucht door er een koelmiddel doorheen te laten circuleren. Aan de achterzijde van een moderne koelkast wordt een oplossing van ammoniak en water verhit met een gasvlam of een elektrisch element.
Al sinds de jaren twintig worden absorptiekoelkasten in serie gebouwd.
De ammoniak stijgt daardoor op in de vorm van gasbellen, zodat een pompeffect ontstaat dat het gas in de condensator brengt. Daar condenseert de damp weer tot vloeistof. Onder druk van de verdamper wordt dat in de koelinstallatie van de koelkast geleid, waar het weer (koel) gas wordt. Daarbij wordt warmte aan de binnenkant onttrokken via de koelribben. Dit duurt enige tijd, dus het is raadzaam om 8 tot 12 uur voor te koelen als je met een lege koelkast op reis gaat. In de absorptieruimte wordt het ammoniakgas dan weer terug naar de vloeibare ammoniak-wateroplossing geleid.
Waterpas
Omdat deze circulatiestroom alleen optimaal werkt als het systeem goed waterpas staat, is de koelcapaciteit sterk afhankelijk van de correcte stand van de caravan. Dat is al behoorlijk merkbaar als de hellingshoek drie graden of meer is.
In 1972 wordt de energiebron nog handmatig ingesteld.
Een absorptiekoelkast vereist ook een goede warmteafvoer. Daarvoor zijn twee grote ventilatieopeningen in de buitenwand van de caravan of camper noodzakelijk – een laaggeplaatste voor de luchtaanvoer en een wat hoger geplaatst rooster voor de afvoer van warme lucht. Deze beperking heeft een compressiekoelkast niet.
Koelcapaciteit absorptiekoelkast
De absorptiekoelkast heeft nog meer beperkingen. In tegenstelling tot de compressiekoelkast thuis is de koelcapaciteit van een absorptiekoelkast sterk afhankelijk van de buitentemperatuur. Een verschil van meer dan 20 graden tussen de ruimte buiten de koelkast en daarbinnen kan hij nauwelijks aan.
De typische koelribben van een absorptiekoeler halen hun
warmte uit de grote oppervlakte van de koelribben.
Koeling kan er helemaal mee stoppen
In een bijzonder warm klimaat kan de koeling er dan zelfs helemaal mee ophouden. Bij te lage temperaturen komt weer een ander probleem boven: bij temperaturen onder nul kan de ammoniakcirculatie niet goed werken en heb je hetzelfde resultaat als bij hitte: hij stopt ermee. Maar de meeste moderne koelkasten kunnen ons zeeklimaat wel aan.
Bron: MPS, Tekst: Dominic Vierneisel, Foto’s: D. Vierneisel, Dieter S. Heinz, fabrikanten