Automobilisten volgen met argusogen de recente ontwikkeling van de brandstofprijzen. Al meer dan een jaar gaat de curve dezelfde kant op: omhoog. Terwijl de gemiddelde prijs voor een liter benzine in ons land in oktober 2020 nog pakweg € 1,65 bedroeg, is deze half maart 2022 opgelopen tot meer dan € 2,44. Dat is een stijging van zo’n 50 procent! En ook de diesel is met een adviesprijs (15 maart) van zo’n € 2,32 duurder dan ooit. Maar er is ook goed nieuws, want voor 1 april aanstaande is er een accijnsverlaging aangekondigd.
Olieprijs, oorlog en dure dollar
De hoge olieprijs, de duurder geworden dollar en de oorlog in Oekraïne zijn de hoofdredenen voor de gestegen brandstofprijzen, maar ook de overheid doet met de altijd maar stijgende accijnzen een duit in het zakje. Met de ontwikkeling van de prijzen in gedachten stelden we ons daarom twee vragen. Om te beginnen willen we weten hoeveel invloed de snelheid heeft op het brandstofverbruik. En wat zijn de verschillen in verbruik tussen een trekauto met benzine- en dieselmotor? De antwoorden zochten we samen met onze Duitse collega’s van het magazine Caravaning.
Luchtweerstand
Naast de snelheid zijn er nog andere factoren die het verbruik van een combinatie beïnvloeden: de rijstijl, het frontaal oppervlak van de caravan en het gewicht van de caravan. Maar waarom is snelheid zo belangrijk? Als de snelheid toeneemt, neemt de invloed van de luchtweerstand van de caravan of sneller toe. “Een verdubbeling van de snelheid verviervoudigt het brandstofverbruik, dat wordt gedomineerd door de luchtweerstand,” zo vertelt Thiemo Fleck, rijdynamica-expert bij het zustertijdschrift van Caravaning, Auto, Motor & Sport.
Forse caravan
Om te illustreren hoe groot de invloed van snelheid in de rijpraktijk is, voerden we samen met Caravaning verbruiksmetingen uit met twee caravans op de snelweg. Met een trekauto op benzine en een exemplaar met dieselmotor reden we een afstand van 191 kilometer. Een keer met een snelheid van 80 kilometer per uur en een keer met 100 op de teller.
Achter de trekauto hangt een forse caravan, een Knaus Deseo van maximaal 2.000 kilogram. Het meerverbruik bedraagt 11 procent voor de trekauto met dieselmotor en 18 procent voor de benzineversie. De exacte verbruikswaarden kun je zien in het kader. Voor lichtere combinaties zullen de percentages niet veel afwijken.
Comfortabele optie
Dus als je zuinig onderweg wilt zijn, kies dan de comfortabele optie en ga tussen de vrachtwagens in op de rechter rijstrook rijden. Naast snelheid speelt ook rijstijl een rol. Elke acceleratie kost brandstof. Rij dus zo gelijkmatig mogelijk en met vooruitziende blik, en ontspan je in het verkeer. En haal tijdig je voet van het gaspedaal in plaats van plotseling te remmen.
Cruisecontrol soms uit
Dit kan betekenen dat je de cruisecontrol soms beter uit kunt schakelen. Zo’n snelheidsregelsysteem zal proberen om de snelheid vast te houden en aan te sluiten bij de voorligger als die is uitgerust met afstandsradar. Bergaf remt zo’n systeem vaak, waardoor je kostbare energie verspilt.
Als je tijdens het rijden goed vooruitkijkt, kun je de cruisecontrol even onderbreken door bij het afdalen licht het gaspedaal in te trappen, om met een beetje extra vaart aan de volgende helling te beginnen. Op nog minder overzichtelijke provinciale wegen is cruisecontrol meestal nutteloos.
Laag toerental
Voor auto’s met een handgeschakelde versnellingsbak geldt de regel dat je gas moet geven bij een laag toerental. Maar zeker in de bergen ook niet bij een te laag toerental (minstens 2.000 toeren), want bij een laag toerental zijn de koeling en de smering minder en dat wil je niet bij een zwaar belaste motor. Moderne turbomotoren, of ze nu benzine of diesel zijn, zijn vaak wel al erg krachtig bij lage toerentallen.
En expert Fleck geeft een ongebruikelijk klinkende tip: “Het is zuiniger om vol gas te geven bij lage toerentallen dan om voorzichtig gas te geven bij hoge toerentallen. En Fleck weet nog iets: “Na een bepaald punt verbranden dieselmotoren zelfs bij vol gas niet meer brandstof, want de brandstoftoevoer is gelimiteerd. Bij benzinemotoren is dat niet het geval en stijgt het verbruik door.”
Automaat schakelt beter
Vergeleken met handgeschakelde versnellingsbakken schakelen automaten vaak verstandiger, want ze houden met hun schakelgedrag rekening met je rijstijl en de belasting van de auto. Toch moet de bestuurder in de bergen wel opletten dat het toerental niet te laag wordt. Vooral versnellingsbakken met dubbele koppeling uit vroegere modeljaren hebben de neiging steeds op en neer te schakelen tussen twee versnellingen. In dat geval helpt het om handmatig te schakelen.
Besparen met de combinatie
Je kunt ook brandstof besparen door de caravan en de trekauto slim te combineren. Hoe kleiner het frontaal oppervlak van de caravan en hoe lager het dak aan de achterzijde, des te geringer is de luchtweerstand. De kleine T@b is hier een goed voorbeeld van.
Een groter trekkend voertuig kan ook een positief effect hebben op de aerodynamische overgang naar de caravan. Thiemo Fleck legt uit: “Hoewel het frontaal oppervlak van een bestelwagen en dus de luchtweerstand groter is, hangt de caravan in de slipstream. Het verschil tussen het gebruik solo en met caravan is dus kleiner.”
Niets op het dak
Het zal geen verrassing zijn dat bagage op het dak van de trekauto het verbruik opdrijft. Vooral bij fietsen op het dak van de auto ontstaan veel wervelingen die de luchtstroom verstoren en de weerstand verhogen. Bij lage snelheden, zoals in stadsverkeer, is de invloed klein, maar op hogere snelheden neemt de invloed sterk toe. Het betere alternatief qua verbruik is om de fiets te vervoeren op de dissel van de caravan of, nog beter, in de auto of caravan.
Minder invloed gewicht
Gewicht heeft minder invloed op het verbruik dan je zou verwachten. En hoe soepeler je rijdt, des te minder is de invloed van het gewicht. In dit verband spelen wel de banden een rol, merkt expert Fleck op. Dit komt omdat de rolweerstand lineair toeneemt met de belasting op de banden. Hier helpt het wel iets om de bandenspanning te verhogen, maar te hoge bandenspanning vermindert de grip. En iets minder grip kun je het beste compenseren door – je raadt het misschien al – rustiger te rijden.
Aerodynamisch dicht bij een optimale combinatie: de compacte Eriba Touring hangt bijna volledig in de slipstream van de trekkende VW T6.
Conclusie
Je verwacht misschien al welke conclusie we trekken: langzamer rijden is goed voor je portemonnee – en ook voor het milieu. Maar we weten ook dat je graag snel op je bestemming wilt arriveren. Maar je zou eens kunnen uitrekenen hoeveel extra bezoekjes je aan een leuk restaurantje op je bestemming kunt plannen door wat rustiger te rijden.
Deze test toont ook aan dat diesel nog altijd de meest efficiënte aandrijving is, maar in ons land is er alleen financieel voordeel als je veel kilometers maakt. Wie dat niet doet, is ook goed af met een moderne benzinemotor of een hybride. Benzinemotoren kosten doorgaans minder dan diesels en de onderhoudskosten zijn lager.
Economisch rijden: do’s en dont’s
Voor het overzicht zetten we belangrijkste punten nog even op een rij die je vooral wel én niet moet doen om brandstof te besparen.
+ Verminder snelheid
Met toenemende snelheid neemt de invloed van luchtweerstand sterker toe in verhouding tot de snelheid. Dit betekent: langzamer is zuiniger.
+ Rij met het verkeer mee
Je hoeft niet uit te wijken om in te halen, alleen maar omdat de auto voor je iets langzamer gaat dan jij. Je snelheid aanpassen aan het verkeer spaart brandstof en zenuwen.
+ Schakel vroeg op
Rijden met een hoog toerental verhoogt het brandstofverbruik. Het is daarom beter om eerder te schakelen en vol gas te geven bij een lager toerental. Het klinkt misschien vreemd, maar zo is het nu eenmaal.
+ Gebruik de cruisecontrol verstandig
Cruisecontrol is zinvol op autowegen en snelwegen met weinig verkeer. Maar de technologie kan (nog) niet vooruit kijken. Dus gebruik het gaspedaal om bij een daling wat vaart te maken voor de volgende helling of zet de cruisecontrol uit zodat hij niet gaat remmen.
+ Tank waar het goedkoop is
Tanken in landen met lagere brandstofprijzen of op momenten dat brandstof minder kost, vermindert het verbruik niet, maar je vakantiebudget profiteert er wel van!
– Onnodig remmen en optrekken
Elke keer dat je onnodig remt, verspil je energie die daarna opnieuw nodig is om weer te accelereren, en dat verhoogt het brandstofverbruik. Het is beter om met vooruitziende blik en rustiger te rijden.
– Rijden met een volle watertank
Zorg dat je niet met een volle schoonwatertank op pad gaat, maar neem juist het minimum mee. Hierdoor blijft het gewicht van de auto-caravancombinatie laag.
– Hoogtemeters maken
Het uitzicht op hoge bergpassen is vaak fenomenaal. Maar uit het oogpunt van brandstofverbruik is de route via de snelweg met minder hoogtemeters het betere alternatief.
– Te lage bandenspanning
De rolweerstand neemt lineair toe met de belasting op de band. Dat betekent dat meer gewicht ook een hogere rolweerstand oplevert. Te lage bandenspanning zorgt ook voor extra rolweerstand en het kan gevaarlijk zijn. Controleer de bandenspanning daarom regelmatig!
– Bagage op het dak
Op het dak geplaatste bagage veroorzaakt een hogere luchtweerstand, wat een merkbaar effect heeft op het brandstofverbruik. Daarom is het beter om fietsen op de dissel te vervoeren. Nog beter is het om ze in de auto of in de caravan te vervoeren.
Meerverbruik 80> 100 kilometer per uur
De hogere rijweerstand bij het rijden met caravan bij 100 kilometer per uur, heeft een aanzienlijke invloed op het verbruik van beide auto’s. Bij de Skoda Octavia Scout met dieselmotor stijgt het verbruik van 10,1 tot 11,2 liter diesel, een stijging van 11 procent. In vergelijking met verbruik zonder caravan achter de auto (solo 7,0 l/100 km) is dit een stijging met respectievelijk 44 en 60 procent.
Bij de Audi A6 met benzinemotor betekent de stijging van 12,2 tot 14,4 liter op 100 kilometer 18 procent meer dorst. De toename ten opzichte van het soloverbruik (9,3 l/100 km) bedraagt respectievelijk 31 en 55 procent. Bij de recente brandstofprijzen (Nederlandse landelijke adviesprijs benzine € 2,45, diesel € 2,32) kost een caravanrit met 80 kilometer per uur van Utrecht naar Basel (707 kilometer) € 165,67 in een Skoda diesel en € 211,31 in een Audi A6 benzine. Bij 100 kilometer per uur is dat € 183,69 en € 249,44.
De testauto’s
Voor de vier verbruikstests kozen we een 200 pk sterke Skoda Octavia Scout 4×4 TDI (diesel) en een eveneens vierwielaangedreven Audi A6 Avant 45 TFSI met een 245 pk sterke tweeliter turbo viercilinder benzinemotor. Beide stationwagens hebben een zeventraps dubbelkoppeling automaat en we hangen er een forse testcaravan achter die toen zijn maximum gewicht van twee ton is beladen.
De testritten
De testritten vonden uitsluitend plaats op de snelweg. We begonnen met een volledig gevulde tank bij het benzinestation Schönbuch West aan de A 81 ten zuiden van Stuttgart. Van hieruit ging de reis in zuidelijke richting naar de afslag Geisingen, het zuidelijke keerpunt van de route, en terug in noordelijke richting via de A 81 naar de afslag Gärtringen, het noordelijke keerpunt. Eindbestemming was opnieuw het benzinestation Schönbuch West.
Elke testrit ging over een afstand van 191 kilometer. Bij het benzinestation werd de tank steeds volledig gevuld voor de volgende rit. Het brandstofverbruik per 100 kilometer werd berekend aan de hand van de hoeveelheid getankte brandstof in verhouding tot de lengte van de testroute.
De snelheden
Voor de tests bij lagere snelheden hebben wij achter vrachtwagens gereden die onderweg waren met van 84 tot 87 kilometer per uur als richtlijn. Te dicht achter de vrachtwagens rijden deden we niet om veiligheidsredenen. Tijdens de snellere ritten reed onze testrijder volgens de GPS tussen 100 en 103 kilometer per uur.
De testindrukken
Onze testrijder vond de rit bij 80 kilometer per uur zeer ontspannen. Meestal zette hij de snelheid vast op 90 kilometer per uur met de cruisecontrol en reed hij op de rechterrijstrook met behulp van de afstandsradar op enige afstand van de vrachtauto ervoor met een lagere snelheid. Wisselen van rijstrook om in te halen kwam zelden voor.
Ook de testrit met een gemiddelde snelheid van 100 kilometer per uur verliep zonder stress, dankzij de geringe verkeersdrukte. Toch zorgen de inhaalmanoeuvres hier wel voor iets meer stress. Hoewel beide trekauto’s zeer stabiel zijn, is er iets meer onrust in de combinatie wanneer de snelheid boven de 100 kilometer per uur komt. Dit is ook het geval bij het inhalen van vrachtwagens omdat de wervelingen rond de oplegger de caravan onrustig maken.
Staat jouw tip om brandstof te besparen ertussen?
Hoe zorg jij ervoor dat je kan zoveel mogelijk kan besparen op brandstofkosten? Laat het hieronder weten en je vindt de bespaartip terug in ACSI FreeLife magazine!
Bron: MPS, Tekst: I. Wagner / H. Schwarz