Vanaf Utrecht ben je in een kleine negen uur rijden in Szczecin, de hoofdstad van West-Pommeren op een paar kilometer van de Duitse grens in het noordwesten van Polen. Verder landinwaarts ligt de provincie Pommeren met als hoofdstad Gdańsk. Sinds 1945 vormt de rivier de Oder de natuurlijke grens tussen Duits en Pools Pommeren.
West-Pommeren
1. Vogelwalhalla’s
Voor de natuurschatten van West-Pommeren moet je in het uitgestrekte Nationaal Park Drawiński zijn. Dit natuurgebied van iets meer dan 11.000 hectare bestaat voor 83 procent uit oerbos. De overige 17 procent bestaat voor het overgrote deel uit de rivier Drawa en 48 meren met kraakhelder en schoon water. Het afwisselende landschap is een natuurlijke erfenis uit de ijstijd en trekt 151 (roof)vogelsoorten als de visarend en de witte adelaar, bevers en otters aan.
Aan de Baltische kust en de kust van de Szczecin-lagune vind je nog een nationaal park: Woliński. Hier kom je in een heel ander landschap van kliffen tot bijna honderd meter hoog. Zo gauw je de Oostzee achter je laat, zijn ook hier de oerbossen nooit ver weg. Net als in het Drawiński Nationaal Park is Woliński voor het grootste deel bedekt met bossen die voornamelijk bestaan uit beuken-, eiken- en pijnbomen.
Dankzij onder meer vier uitkijkpunten en een netwerk van zo’n 50 kilometer wandelpaden wordt de vogelaar hier op zijn wenken bediend. Nationaal Park Woliński is namelijk de thuishaven van zo’n 200 soorten water-, moeras, bos- en weidevogels. Voor wisenten is in dit park zelfs een speciaal reservaat aangelegd.
2. Vuurtorens
In het DNA van kustprovincie West-Pommeren mogen de vuurtorens niet ontbreken. Tijdens de Vuurtorenroute die door West-Pommeren én Pommeren loopt, kom je er op een traject van ruim 650 kilometer 17 tegen. De stenen kustbewakers staan op de meest uiteenlopende plaatsen, van grote steden als Gdańsk en Gdynia en kuuroorden als Kolobrzeg en Sopot tot de nationale parken Słowiński en Woliński.
De hoogste van het zeventiental ligt in Świnoujście. Deze vuurtoren werd gebouwd in 1854 en is 65 meter hoog. In ditzelfde gebouw vind je ook een museum waarin je alles te weten komt over deze bouwwerken aan de kust en reddingsoperaties op zee. Voor wie alle 17 vuurtorens binnen een uur wil zien en met (klein)kinderen op pad is, moet naar het Vuurtoren Miniatuur Park in Niechorze.
3. Citytrip
Onbekende Poolse steden met een naam waarbij je na meerdere pogingen nog steeds over struikelt, maar die je aangenaam verrassen met hun architectonische pracht en praal. Szczecin is er zo eentje. De hoofdstad van West-Pommeren is een van de belangrijkste Poolse zeehavens. En dat is opmerkelijk als je de kaart erbij pakt. Szczecin ligt namelijk op zo’n 100 kilometer van de Oostzee. De Oder die dwars door de stad loopt en de Szczecin-lagune (daarover later meer) zorgen voor een natuurlijke, directe verbinding met de Oostzee.
Het middeleeuwse kasteel van de Hertogen van Pommeren vormt samen met het kristalvormige gebouw van de Filharmonie een van de populairste onderwerpen op de lokale ansichtkaarten. Een mooie manier om deze twee historische bouwwerken zelf met je camera vast te leggen, is de Stedelijke Toeristische Route van 7 kilometer die 42 bijzondere plekken van de stad met elkaar verbindt.
Pommeren
4. Maak kennis met de Kasjoeben
Voor ieder die ook maar een kleine beetje houdt van iets actiefs, is Kasjoebië een absolute must-visit. Deze regio ten westen van Gdańsk is een paradijs voor watersporters. Bijna 700 meren staan hier met elkaar in verbinding door een wirwar van rivieren en beken. Een van de bekendste waterwegen is de Raduń Cirkel, een route met veertien meren die geliefd is onder kanoërs en zeilers. Voor fietsers en wandelaars vind je hier uitgestrekte bossen, natuurreservaten, heuvels, wilde stranden en pittoreske dorpjes.
Dorpen en steden heten je op de plaatsnaamborden welkom in twee talen, het Pools en het Kasjoebisch. Dat is niet voor niks. De Kasjoeben die dit gebied nog altijd bewonen, vormen een etnische groep met een heel eigen taal en cultuur. De Kasjoeben hebben bijvoorbeeld een eigen borduur- en schilderkunst. Wie meer te weten wil komen over dit trotse volk, moet zeker een bezoek brengen aan het openluchtmuseum in Wdzydze Kiszewskie. Dit zogenaamde Kasjoebisch Etnografisch Park bestaat al sinds 1906 en laat zien hoe de Kasjoebiërs vroeger leefden.
5. Wat een kasteel
Wie zich op vakantie graag vergaapt aan historische bouwwerken, kan op de bucketlist van Pommeren niet om het kasteel Malbork heen. Het kasteel met Gotische architectuur prijkt op de Unesco-werelderfgoedlijst en dat is te danken aan onder andere de ophaalbruggen en verdedigingswerken als machines voor het gooien van stenen en munitiemagazijnen.
Dankzij uitgebreide restauratiewerkzaamheden is het merendeel in, op en rondom dit kasteel intact gebleven. Het kasteel bestaat uit drie delen. Het Hoge Kasteel dat uit 4,5 miljoen bakstenen is opgebouwd, een kerk en een kapel. Als je dan toch naar Malbork gaat, is het de moeite waard om een van de licht- en geluidsshows mee te pakken die van april tot augustus normaal gesproken iedere avond op de agenda staat.
6. Wandelende duinen
De Sahara van Noord-Polen. Zo zou je Nationaal Park Slowiński wel kunnen noemen. Dit kustgebied tussen de badplaats Łeba en Rowy kenmerkt zich door van de grootste wandelende duinen van Europa. Enkele duinen bewegen nog steeds naar het oosten met snelheden tot wel 10 meter per jaar. Elanden, (dam)herten, reeën en wilde zwijnen voelen zich hier lekker op hun gemak.
Het lage luchtruim wordt bepaald door ongeveer 250 vogelsoorten waaronder zeearenden, zwarte aalscholvers en zwarte ooievaars. Binnen de grenzen van het beschermde gebied zijn vervoersmiddelen taboe en ben je aangewezen op je benenwagen. Als je gemarkeerde routes volgt kan je in dit nationale park 140 kilometer wandelen.
7. Fietsroutes voor ieder wat wils
Fietsliefhebbers hebben in Pommeren volop opties. Voor de fanatiekelingen die er niet vies van zijn om wat hoogtemeters mee te pakken, zijn de routes rond Kartuzy en Chmielno in de regio Kasjoebië een must. Het bergop fietsen wordt hier beloond met mooie vergezichten op Kasjoebische dorpen en steden aan de voet en andere heuvels die hier worden doorkruist door meren.
Hou jij meer van een vlak terrein en vind je het niet erg regelmatig van je fiets af te stappen? Dan is de Mennonieten Route door Żuławy voor zowel fietsers als wandelaars een aanrader. Je passeert gewelfde huizen, Gotische kerken en windmolens. Daarnaast is het de moeite om nog even wat extra tijd vrij te houden voor een natuurstop bij de Wisla Lagune. Żuławy ligt bovendien aan de Kasjoebische Marsroute, een netwerk van vier fietsroutes van in totaal 200 kilometer. Een groot deel van deze fietsroute loopt door Nationaal Park Tuchola Woud, een van de grootste bosgebieden van Polen.
8. Paradijs Hel
Vanuit Noord-Kasjoebië kan je een van de populairste kustroutes volgen die langs de Baai van Gdynia naar Hel (of Hel Split) loopt. Hel? Ja je hoort het goed. Dit langwerpige schiereiland ten noorden van Gdańsk is een walhalla voor watersportievelingen. Wind- en kitesurfers, zeilers, duikers en jetskiërs voelen zich hier gegarandeerd in hun sas. Ben je met je (klein)kinderen? Dan doe je ze waarschijnlijk een groot plezier met een bezoek aan het zeehondencentrum. Met een beetje geluk ben je er op het juiste moment en zie je de zeehonden hun lunch krijgen uitgereikt.
Wie uit eten wil, hoeft daarvoor niet terug naar het vasteland. In Hel zijn er volop restaurants te vinden waarbij verse vis vaak prominent op de menukaart prijkt. Je kan het schiereiland per auto of camper bereiken maar dat is vanwege grote files in de drukke zomermaanden niet aan te raden. Hel is goed bereikbaar per trein of je kan in de haven van Gdańsk aan boord stappen van een catamaran of schip.
Tips van een insider
Campinginspecteurs Co Bastiaanse en José van Dorst uit Etten-Leur gaan voor ACSI al twaalf jaar richting het noordwesten van Polen. Speciaal voor ACSI FreeLife delen Co en José delen hun tips voor Pommeren en West-Pommeren.
Hoe is jullie liefde voor Polen ontstaan?
“Eigenlijk heel toevallig. Etten-Leur heeft een vriendschapsband met de Litouwse stad Šiauliai. Als je naar Litouwen rijdt, kom je eerst door Polen. We waren meteen verkocht en zijn verschillende keren op vakantie gegaan in Polen. Toen we een paar jaar later in een gesprek waren met een campinginspecteur van ACSI, hebben we ons ook aangemeld en zijn we inspecteur geworden voor het gebied rondom Gdansk.”
Wat spreekt jullie zo aan in dit deel van Polen?
“Je vindt er heel veel bezienswaardigheden waaronder kastelen. Er is veel uitgestrekte natuur. De mensen zijn erg gastvrij en het bier is er goedkoop. Een biertje kost er omgerekend 1 tot 1,50 euro, en dan heb je ook nog eens een halve liter.”
En hoe staat het met het campingaanbod?
“Er zijn genoeg campings in Pommeren en West-Pommeren. Van de 39 ACSI–campings liggen er ruim twintig aan de kuststrook tussen het schiereiland Hel en Szczecin. De campings worden steeds mooier en hebben steeds betere voorzieningen. Kamperen is er bovendien heel goedkoop. Gemiddeld betaal je op een Poolse camping 15 tot 20 euro per nacht.”
Waar moet je volgens jullie zeker naar toe als je gaat kamperen in West-Pommeren en/of Pommeren?
“Het Kanaal van Elblag is iets heel bijzonders. Het ligt wel net iets buiten Pommeren in de provincie Ermland-Mazurië maar als je toch in de buurt bent, mag je dit niet missen. In Elblag stap je op de boot en vaar je een route van zo’n dertig kilometer. Tussendoor ga je drie keer over land door middel van een ingenieus systeem van hellende vlakken.
Net als het kasteel van Malbork staat het Kanaal van Elblag bekend als een van de zeven wonderen van Polen. Het kanaal is zo’n 80 kilometer lang en werd in de eerste helft van de 19e eeuw speciaal gegraven om hout te vervoeren voor de schipmasten in de haven van de Hanzestad Gdańsk. Toen het kanaal na bijna twintig jaar eindelijk klaar was, was het overbodig omdat al het vervoer langzamerhand per trein ging. In Elblag vind je daarnaast volop eetgelegenheden en bezienswaardigheden.”
Campings in West-Pommeren en Pommeren
Reizend door Polen kom je campings tegen met verschillende standaarden en prijzen. In tegenstelling tot de Westerse buren, is het prijsniveau op Poolse campings lager. Er komen steeds meer kampeerplaatsen, eerder gecreëerde voorzieningen worden gemoderniseerd en de eigenaren zorgen ervoor dat de campings een aangename sfeer hebben, waardoor je langer op de camping wil verblijven.
Via de site pfcc.eu van de Poolse Federatie van Camping en Caravaning, kun je eenvoudig in het Nederlands naar adressen in elk van de Poolse regio’s zoeken. Uiteraard kun je de campings in Pommeren en West-Pommeren ook vinden via Eurocampings.nl.