Friesland op nummer 3 in Lonely Planet’s Best in Europe
Nergens anders in Nederland zijn zo veel verschillende landschappen per vierkante kilometer als in Friesland. Zowel de natuur-, cultuur-, als (water)sportliefhebber kan in deze provincie zijn hart ophalen. Niet voor niets werd Friesland op nummer 3 geplaatst in Lonely Planet’s Best in Europe 2018.
Expositie over de Afsluitdijk
Het is de ideale bestemming voor een vakantie of citytrip. Muziekje aan, raampje open. Het zonnetje schijnt en dat zal de komende dagen tijdens onze campervakantie door Friesland zo blijven. We beginnen onze tour bij het Afsluitdijk Wadden Center. De interactieve expositie leert ons alles over Unesco Werelderfgoed Waddenzee, de Afsluitdijk, het IJsselmeergebied en de voor de wereld unieke Vismigratierivier.
Hierdoor kunnen trekvissen vanaf 2023 geleidelijk wennen aan de overgang van het zoute water van de Waddenzee naar het zoete water van het IJsselmeer. Ook toont de expositie hoe nieuwe werkzaamheden aan de Afsluitdijk ons in de toekomst zullen beschermen tegen zware stormvloeden als gevolg van klimaatverandering en zeespiegelstijging. Rijd je over de Afsluitdijk naar Friesland, dan is dit markante gebouw dat als een schuimkraag op de dijk staat niet te missen.
De planeten van Eise
De volgende stop tijdens onze roadtrip door Friesland is de academische stad Franeker. De karakteristieke gevels springen direct in het oog en maken ons nieuwsgierig naar meer. Maar voordat we de stad gaan verkennen strijken we neer in de sfeervolle stadstuin van Brasserie De Stadstuin.
In het historische pand dat nog helemaal in artnouveaustijl is ingericht zat tot de jaren tachtig koffiebranderij Van Balen. De befaamde koffie wordt nog steeds geserveerd, net als heerlijke taarten en gerechten gemaakt van voornamelijk streekproducten. Direct naast de brasserie vind je het wereldberoemde wetenschapsmuseum Planetarium Eise Eisinga.
Het museum toont een verzameling van historische astronomische instrumenten en leert je meer over de moderne sterrenkunde. De echte eyecatcher van dit prachtige grachtenpand is de woonkamer. Hier bouwde de Friese Eise Eisinga tussen 1774 en 1881 een planetarium. Dit model van de zon met de zes planeten die eromheen draaien wordt aangedreven door een indrukwekkend raderwerk van houten hoepels en schijven met 5.934 handgesmede spijkers als tanden.
Tot op de dag van vandaag toont het planetarium de actuele stand van de planeten. We zijn zeer onder de indruk van het ingenieuze brein van Eise Eisinga die eigenlijk wolkammer was van beroep.
Vogelparadijs
Wanneer je Friesland bezoekt mag je het Waddengebied, Unesco-werelderfgoed sinds 2009, niet overslaan. De Waddenzee is het grootste getijdengebied ter wereld waar de natuur ongestoord zijn gang kan gaan. Steeds opnieuw creëren weer, wind en water een bijzonder landschap van slikken, kwelders, duinen, geulen en zandplaten.
Of je hier nu komt om uit te waaien, vogels te spotten of te fietsen – er valt altijd wat te ontdekken en doen. Wij hebben bij het Vissersmonument in Wierum afgesproken met een gids van het Wadloopcentrum Fryslân, een van de grotere wadlooporganisaties met georganiseerde tochten voor zowel beginners als ervaren wadlopers.
Omdat het tij niet meezit kunnen wij niet het wad op, maar onze gids neemt ons mee door de kwelder. Enthousiast vertelt hij over de biodiversiteit en de bewoners van het wad. Jaarlijks trekt dit gebied tot twaalf miljoen trekvogels. Ze komen hier om te overwinteren, te broeden en niet in de laatste plaats voor het voedsel.
Vooral in het najaar is het een waar vogelparadijs. In de Waddenzee kun je ook zeehonden en bruinvissen spotten. Tijdens de anderhalf uur durende wandeling zien we het landschap veranderen als gevolg van het tij.
Onze gids laat bewust stiltes vallen zodat we in alle rust kunnen genieten van de uitzichten en van de wind die door onze haren gaat. In de verte lonkt Schiermonnikoog. Dat eiland bewaren we voor onze eerste wadlooptocht!
Op expeditie
We laten de ongerepte natuur achter ons en reizen door naar Dokkum. Hier checken we in bij Camping Harddraverspark. Deze camping ligt op vijfhonderd meter van het oergezellige centrum. Nadat we de camper hebben geïnstalleerd wandelen we naar Brouwerij Dockum, een van de grootste brouwerijen van Noord-Nederland.
Er wacht ons een rondleiding en proeverij. Bierbrouwer Tim Cuperus vertelt over het ontstaan van de brouwerij en het ambachtelijke brouwproces van hun speciaalbieren Kâld Kletske en Dutch IPA. Aansluitend volgt een proeverij. Het etiket van het bierflesje valt op: op elke biersoort vind je een andere hotspot, activiteit of unieke plek buiten de gebaande paden in Friesland.
Zo kun je met Kâld Kletske op expeditie door Friesland. Na de proeverij wandelen we door het centrum van Dokkum. We passeren bolwerken, plekken uit de Admiraliteit-periode, verschillende molens en de IJsfontein. Op straat worden we vriendelijk begroet door passanten. De stad is knus, verzorgd en oergezellig dankzij haar vele terrasjes en grachten met prachtige panden.
Fantasie in het donker van een Dark Sky Park
Nationaal Park Lauwersmeer mag sinds oktober 2016 officieel de titel Dark Sky Park voeren. Dat is bijzonder, want Nederland behoort wereldwijd tot de landen met de meeste lichtvervuiling. Het park zet zich actief in om de duisternis te behouden. Dat is belangrijk voor de dieren, maar ook voor de mens. ’s Nachts ben je welkom om het gebied te bezoeken en te genieten van de duisternis.
Deze kans laten wij niet onbenut! Na zonsondergang gaan we op pad met boswachter Jaap Kloosterhuis. In het begin is het erg onwennig om geen hand voor ogen te zien, we hebben zelfs moeite om ons evenwicht te bewaren. Hoewel het verleidelijk is om een lichtje bij te schijnen zodat we zien waar we lopen, heeft Jaap ons van tevoren gewaarschuwd:
Wennen aan de duisternis
“Als je op je telefoon kijkt of een zaklantaarn gebruikt, ben je weer terug bij af en wennen je ogen niet aan de duisternis.” Er zit niet anders op dan ons volledig over te geven. We merken dat we geluiden anders waarnemen. Normaal gebruiken we onze ogen om de omgeving te scannen op potentieel gevaar, in het donker nemen onze oren deze taak over.
We horen verschillende vogels, maar kunnen niet alle geluiden plaatsen. “Je fantasie gaat deze vanzelf invullen”, zegt Jaap. Zo vertelt hij dat zijn fantasie ook op hol sloeg toen hij tijdens een van zijn nachtelijke observatierondes gegil dacht te horen. Toen hij de volgende dag verslag deed bij zijn collega wist die hem te vertellen dat het om een vogel ging. Na een kleine twintig minuten wandelen zijn onze ogen gewend aan de duisternis. Een unieke ervaring!
Verzameling keramiek
De derde en tevens laatste dag van ons bezoek aan Friesland starten we in het prachtige Leeuwarden. Deze stad was in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa. Wij beginnen met een bezoek aan het Keramiekmuseum Princessehof. Het Princessehof is een 18de-eeuws stadspaleis in de binnenstad van Leeuwarden.
Het gebouw dankt zijn naam aan de stammoeder van ons huidige koningshuis: Maria Louise van Hessen-Kassel, prinses van Oranje-Nassau, die daar in 1731 haar intrek had genomen. Zij bouwde een omvangrijke verzameling keramiek op, die nu deel uitmaakt van de collectie van het Keramiekmuseum.
Je vindt hier alles over haar veelbewogen leven in een permanente expositie. Bijzonder: in hetzelfde pand is in 1898 de wereldberoemde graficus M.C. Escher geboren. Ook over Escher leer je veel in een kleine expositie. Het historische karakter en de grote hoeveelheid aan prachtige keramiek maken dit museum echt een bezoekje waard.
Daarna is het tijd voor een goede lunch. Hiervoor gaan we naar Proefverlof, een gezellig drink- en eetlokaal in het pand van een voormalige gevangenis. Je vindt hier een zonovergoten terras aan de stadsgracht waar wij genieten van een voortreffelijke lunch. Aanrader!
Kanoën tussen zeearenden
We hebben behoefte aan iets actiefs en zijn benieuwd wat voor natuurschoonheden Friesland nog meer in petto heeft. We zetten koers naar Nationaal Park de Alde Feanen, een van de grootste moerasgebieden in West-Europa. Een zeer afwisselend landschap met meren, rietlanden en moerasbossen.
Ook de zeearend leeft en broedt hier sinds 2017. En dat is bijzonder, want in 2020 werden er achttien broedparen in Nederland geteld. Met een spanwijdte van tot 250 centimeter is de zeearend de grootste roofvogel van Nederland. Op het menu van deze ‘vliegende deur’ staan vooral vis en watervogels. En daaraan is in het waterrijke natuurgebied De Alde Feanen geen gebrek.
Wandelend, fietsend, maar vooral ook varend kun je dit prachtige natuurgebied verkennen. Voor de ultieme natuurbeleving kiezen wij voor een kanotocht, aangezien heel veel delen van het gebied alleen bereikbaar zijn per kano en sup. Onze tocht start bij verhuurbedrijf Hollema en vanaf daar kanoën we over open water langs het dorp Eernewoude. Het is gezellig druk op het water en iedereen groet elkaar vriendelijk.
Het hoogtepunt van onze kanotocht is een petgat (water ontstaan door turfwinning) vol bloeiende waterlelies. In alle rust en stilte genieten wij van dit prachtige stukje ongerepte natuur waar grotere boten niet kunnen komen. Even voelt het alsof we alleen op de wereld zijn.
Koninklijk bos
De laatste bestemming van onze campertrip door Friesland is het schilderachtige Oranjewoud, een klein dorp in de gemeente Heerenveen. Hier vind je onder meer Museum Belvédère, een museum voor moderne en hedendaagse kunst met een collectie werken van Friese schilders als Jan Mankes, Thijs Rinsema, Tames Oud en Sjoerd de Vries. En ook van geestverwanten uit het binnen- en buitenland.
Je kunt je museumbezoek goed combineren met een wandeling door het koninklijke bos Oranjewoud, direct achter het museum. Het bestaat uit een verzameling indrukwekkende landhuizen met lange lanen en parken met royale eiken en beuken. De wandeling is het einde van ons Frieslandavontuur.
We hebben in drie dagen tijd veel gezien en gedaan, maar er is zeker nog meer te ontdekken. Het zal daarom ook niet ons laatste bezoek aan Friesland zijn want daarvoor is het gewoon te leuk. Oan’t sjen Fryslân, tot snel!
Meer Friesland tips
Voor meer toeristische tips over Friesland ga je naar friesland.nl. Benieuwd waar je allemaal kunt kamperen in Friesland? Kijk dan op de regiopagina van Eurocampings.nl zodat je meteen een totaaloverzicht hebt van het Friese campingaanbod.