Het is een absolute weelde om als kampeerder zonder externe stroom te kunnen en bij aankomst op je kampeerplek meteen met een koel drankje aan tafel te kunnen zitten. Zonnesystemen geven je een stuk meer onafhankelijkheid door de boordaccu te vullen met gratis zonne-energie. Geen wonder dat zonnepanelen behoren tot de populairste accessoires die achteraf worden ingebouwd.
De markt voor zonnepanelen voor campers en caravans wordt momenteel overspoeld mede door de groeiende populariteit van balkonsystemen voor thuisgebruik. Soms ook met panelen voor zeer lage prijzen, die lang niet allemaal geschikt zijn voor mobiele toepassingen. Dat leidt tot de twee belangrijkste vragen: welk systeem is echt geschikt voor campers? En: welke systeem levert de beste opbrengst?
Grote prijsverschillen
De eerste conclusie is dat de prijzen enorm kunnen verschillen. Het begint bij zo’n € 200 per paneel en loopt door tot bijna € 900. In de meeste gevallen gaat het om panelen die in een frame zijn gemonteerd, en deze hebben als voordeel dat ze redelijk robuust zijn en dankzij de montage met rails goed kunnen ventileren aan de onderkant. Dat is belangrijk, want het klinkt misschien vreemd, maar zonnepanelen hebben ook last van de zon.
De energie die ze opwekken, loopt terug als de panelen door de zon te warm worden. Daar komt bij dat de montage op rails makkelijk is als er ooit een paneel moet worden gerepareerd of als je er een paneel bij wilt plaatsen. Met buigzame zonnemodules die je moet lijmen op het dak is dat allemaal wat minder makkelijk.
Vermogen
De meest voorkomende vermogensklasse is die van 120 watt, maar de panelen in deze categorie variëren tussen de 110 en 140 wattpiek (Wp). Dat is de maximale opbrengst volgens de fabrikant. Of dit vermogen in de praktijk ook gehaald kan worden, hangt echter mede af van de gebruikte technologie en de positie op je camper of caravan. Wat de beste technologie is, daar lopen de meningen sterk over uiteen.
Als we de marketingbeloften moeten geloven, dan zou de shingletechniek ware wonderen kunnen verrichten, en veel beter presteren dan monokristallijne panelen, vooral in de schemering en bij beschaduwing. Bij deze shingle-techniek worden de zonnecellen iets overlappend met elkaar verbonden via geleidende lijm in plaats van gesoldeerde metaalcontacten.
De panelen zijn herkenbaar aan een fijne structuur van de cellen. Een hoge efficiëntie beloven ook de PERC-panelen. Die afkorting staat voor ‘Passivated Emitter and Rear Cell’, wat wil zeggen dat er een speciale laag onder de cellen is geplaatst die een deel van het zonlicht weerkaatst dat normaal gesproken verloren zou gaan. Daarmee kan ook de energie van rood licht met een lange golflengte worden benut, waardoor er meer licht in energie wordt omgezet.
Hoge spanning
Niet alle panelen leveren dezelfde spanning. Een hogere basisspanning van bijvoorbeeld 40 volt moet ervoor zorgen dat er bij minder gunstige lichtomstandigheden al een hoger voltage wordt geleverd dan dat van de boordaccu. Sommige panelen zitten net boven de 20 volt basisspanning en hebben dus meer licht nodig om voldoende stroom te leveren. Om een lithium-accu te laden heb je minstens een spanning van 14,25 volt nodig, voor loodaccu’s is dat 14,4 volt en voor AGM-accu’s 14,8 volt.
Het verhogen van de basisspanning kan door meer cellen toe te passen of ze in serie aan te sluiten. Hetzelfde effect probeert men ook te bereiken door meerdere panelen in serie te schakelen, maar de kans dat daarmee de maximaal toelaatbare spanning voor campers en caravans van 48 volt wordt overschreden, is vrij groot. Daarom moeten meerdere zonnepanelen altijd parallel aangesloten worden. Dat zorgt voor iets meer bekabeling vanaf de panelen, maar dat is met het geringe aantal panelen op een kampeermiddel zelden een bezwaar.
Bovendien beperkt het parallel schakelen van meerdere panelen het verlies van energie bij gedeeltelijke beschaduwing. Bij een in serie geschakelde installatie zorgt schaduw op een van de panelen ervoor dat de andere panelen ook niet meer hun volle vermogen kunnen leveren. Om dit effect binnen een paneel te vermijden gebruiken fabrieken de PERC- of shingle-techniek of een bypass-diode.
Testopstelling
In een testopstelling hebben we verschillende typen zonnepanelen uitgeprobeerd om te bekijken of er een specifieke techniek is die de voorkeur geniet. We probeerden panelen met shingle-techniek en PERC-panelen, maar ook conventionele panelen. De hoogste opbrengst werd geleverd door een conventioneel paneel, dat ook bijna het goedkoopste was. Nadeel van de conventionele techniek is dat zo’n paneel een stuk groter is dan een PERC- of een shingle-paneel.
Dus als je weinig ruimte op het dak hebt, zul je daar toch voor moeten kiezen. Bovendien heeft een conventioneel paneel doorgaans meer last van teruglopende opbrengst bij gedeeltelijke beschaduwing. Gelukkig betekent een andere techniek niet automatisch een veel hogere prijs.
De duurdere panelen doen het niet automatisch beter dan de goedkopere. Wat uit onze testopstelling ook blijkt, is dat je met één paneel al een heel eind komt voor je stroomvoorziening. Op een mooie zomerdag kan een paneel tegen de 50 Ah aan je boordaccu leveren, genoeg voor de dagelijkse stroombehoefte.
Soorten zonnepanelen
Bypass-dioden
Door zogenaamde bypass-dioden toe te passen proberen fabrikanten het effect van beschaduwing deels te ondervangen.
Shingle-techniek
Bij de shingle-techniek worden de zonnecellen iets overlappend met elkaar verbonden via geleidende lijm in plaats van gesoldeerde metaalcontacten. De panelen zijn herkenbaar aan een fijne structuur van de cellen.
Conventionele panelen
Bij conventionele zonnepanelen zijn de geleidende delen goed zichtbaar. De opbrengst van zulke systemen is goed, maar de panelen zijn groter dan de nieu[1]were technieken, dus je moet er wel ruimte voor hebben.
Perc-panelen
Bij PERC-panelen zit er onder de cellen een speciale laag die een deel van het zonlicht weerkaatst dat normaal gesproken verloren gaat. De opbrengst per vierkante centimeter is daardoor groter.
Zonnepanelen getest
Als je duurzamer wilt kamperen, zijn zonnepanelen een goede keuze! Meer weten? In dit artikel lees je welke zonnepanelen concreet geschikt zijn.