Gebieden
Ruim de helft van het Iberisch schiereiland bestaat uit bergen of bergachtig gebied, met daartussen de (allesbehalve vlakke) hoogvlakte, de meseta. De noordelijke deelstaten Galicië, Asturië, Cantabië en het Baskenland profileren zich als het Groene Spanje. Groen is vaak een eufemisme voor regenachtig. Maar hoewel het in deze gebieden meer regent dan in de droge stukken van Spanje, is het fietsklimaat er veel beter (minder heet).
Ook in het noorden van Spanje natuurlijk de Pyreneeën. Hoewel er iets minder wegen zijn dan aan de Franse kant, is ook hier heerlijk te fietsen voor de klimgeiten onder ons. Speciaal aan te raden is het Nationaal Park van de Ordesa met prachtige rivierdalen en smalle kloven.
Ten zuidwesten van de meseta ligt de deelstaat Extremadura, een dunbevolkt, droog stuk land, vol met olijfboomgaarden. Samen met de deelstaten Aragón, Castilla Y León en Castilla-La Mancha biedt Extremadura de toerist zijn aantrekkelijke historische steden, zijn erfenis aan kunstwerken en monumenten, zijn veelzijdige gastronomie en een natuurtoerisme met prachtige landschappen.
Het zuiden van Spanje wordt gevormd door Andalusië. In Andalusië vindt je mooie, woeste natuurgebieden, mooie steden en Moorse paleizen en kastelen het Alhambra in Granada bijvoorbeeld), en drukke zandstranden (Costa del Sol, Torremolinos). Qua landschap is Andalusië eveneens rijk bedeeld: bergketens (Sierra Nevada, Sierra Cazorla en Sierra de Segura), maar ook mooie heuvelachtige gebieden met de beroemde witte dorpjes. Rondom Sevilla is het makkelijker fietsen, net als de Huerta rond Valencia. Hier fiets je door sinaasappelboomgaarden.
De Canarische Eilanden (o.a.Tenerife, Gran Canaria, Lanzarote, Fuerteventura) en de Balearen (o.a. Ibiza, Menorca, Mallorca) bieden de fietser, behalve een druk strandtoerisme, een rijk landschap met een goed wegennet, en af en toe een flinke klimpartij.
Verkeer
De Spaanse steden kun je als fietser beter mijden, of tenminste erg goed uitkijken en op je hoede zijn. Omdat Spanjaarden weinig fietsen zijn er weinig fietsvoorzieningen en fietspaden. Die mis je uiteraard vooral in grotere steden.
Buiten de steden is het goed fietsen. Grote doorgaande wegen zijn soms erg druk, maar meestal is er wel een leuke route te plannen over de secundaire wegen. Nadeel is dat er dan wat meer geklommen moet worden.
Als je na een afdaling in een dorp aankomt, pas dan op dat je niet gelanceerd wordt door de hoge drempels die bedoeld zijn om het autoverkeer af te remmen, maar die jou een lelijke valpartij kunnen bezorgen.
Globaal genomen is het wegennet goed, maar niet erg uitgebreid. Het Spaanse autoverkeer rijdt hard, maar is aardig voor fietsers. Claxonneren is bedoeld als aanmoediging of als teken dat je ingehaald wordt. De bewegwijzering is goed zolang je op de grote wegen fietst. Wijk je daarvan af, dan heb je een goede kaart nodig.
Klimaat
De beste tijd om te fietsen in Spanje is in het voorjaar en in het najaar. Overdag wordt het meestal lekker warm, en in het voorjaar staat de natuur reeds in bloei. Nadeel is dat sommige bergpassen in het voorjaar nog niet open zijn (sneeuw). In Andalusië duurt het fietsseizoen het hele jaar.
Ga je midzomer in Spanje fietsen, houd dan rekening met hoge temperaturen (tot boven de 40 graden op de meseta). Je fietst dan het lekkerste in de vroege ochtend en de namiddag. Net als de Spanjaarden zou je dan ’s middags van 12 tot 15 uur een warme maaltijd kunnen nuttigen en daarna een uiltje knappen.
Overnachten
De meeste Spaanse kampeerterreinen vind je langs de kust, in de Pyreneeën, bij natuurparken en bij de grotere steden. De meeste campings zijn druk, droog en hebben weinig schaduw. Wel heeft bijna elke camping een zwemmogelijkheid.
Wild kamperen is toegestaan met toestemming van de eigenaar. Een mix tussen een camping en wild kamperen kan op de zonas acampadas. Dit zijn een soort wildkampeerterreinen met soms een koude douche en een waterkraan, soms helemaal geen enkele voorziening. Soms gratis, soms tegen een kleine vergoeding.
Kleine hotels en Pensions zijn in praktisch ieder dorp te vinden, en vaak even duur als een kampeerplek. Ook kun je vaak een kamer bij particulieren huren. Uiteraard heeft ook Spanje zijn netwerk van jeugdherbergen.
Routes
Er zijn verschillende routes beschreven naar Spanje toe. De bekendste is natuurlijk de St. Jacobsroute en de route naar Barcelona en Andalucië. Beide routes lenen zich ook om binnen Spanje een mooie tocht te maken.
In combinatie met de Zilverroute of de Camino del Cid kun je een mooie tour door Spanje maken. Raúl González beschrijft in zijn (internet)gidsmeerdaagse fietsroutes in Spanje op basis van overnachtingen in hostals. Mocht je alleen een rondrit door Andalusië willen maken, dan kun je goed gebruik maken van het boekje Fietsen in Andalusië van Luc Oteman, of je laten inspireren door de uitgaven van het Andalusisch Verkeersburo (Caliphatenroute van Cordoba naar Granada; John Irvingroute van Sevilla naar Granada). Een trektocht door Spanje maken door meerdere van bovenstaande fietsroutes te combineren? De Europese fietsrouteplanner helpt met je planning.