Zestig jaar Knaus begint bij de geboorte van het legendarische ‘Schwalbennest’ (zwaluwnest), de eerste caravan van het merk die in het voorjaar van 1961 in een oude fabriek in Marktbreit am Main in Duitsland van de band rolde. Het Schwalbennest was een idee van architect Helmut Knaus, die samen met zijn twee zonen het bedrijf oprichtte. De Caravan Salon in Düsseldorf bestond toen nog niet, maar het Schwalbennest kreeg wel volop publiciteit en sierde in het juli-nummer de voorpagina van het vakblad Caravan. De eerste caravan van Knaus won direct verschillende prijzen. Er was alom waar dering voor het feit dat het Schwalbennest eenvoudig, licht, robuust en niet duur was. Zijn indelingsconcept creëerde op een op bouwlengte van 228 centimeter veel ruime. Achterin bood de ombouwbare dinette ruimte voor drie personen, dwars voorin waren een keuken en een kast te vinden. Afhankelijk van de precieze uitvoering – er waren er drie – woog het Schwalbennest 250 tot 350 kilogram en hij kostte tussen de 3.000 en 4.300 gulden.
Underdog
De constructie van het Zwaluwnest bestond uit harde aluminiumplaten, watervast verlijmd multiplex en een isolerende coating. Dat was in die tijd een sterke constructie. In de jaren die volgden breidde Knaus het aanbod uit met de Südwind en de Monsun. In 1965 volgden de Passat en de Brilliant. Alle vier droegen ze flink bij aan de omzet van Knaus en het Schwalbennest bleef feitelijk een underdog. Pas in 1966 werd het Schwalbennest voor het eerst onder handen genomen. De zitgroep bleef in lengterichting achterin, maar voorin kwam een eenpersoonsbed en daartussen het keukenblok en een kast. Op deze manier moest de kleine caravan geschikter zijn voor een gezin van drie of vier. Maar de kampeerder werd welvarender, kocht een auto die meer kon trekken en dat bracht het eind van het inmiddels 310 centimeter lange Schwalbennest in zicht. In 1975 verdween het ‘nestje’ uit het gamma.
Kleine renaissance
De kleine caravan zakte aanvankelijk een beetje weg in de vergetelheid, maar veranderde in de jaren negentig in een begeerd verzamelobject. Bij de Duitse Camping-Oldie-Club waren ze er helemaal weg van en caravanverzamelaar Willy Bayer had nog een exemplaar uit 1963 in bezit met chassisnummer 641. Dit model bevindt zich nu als showmodel in de collectie van het Erwin Hymer Museum. Op de tentoonstelling zelf staat overigens een nog vroeger exemplaar uit de eer ste modelserie van 1961 met chassisnummer 374. 36 jaar na de productiestop beleefde het Schwalbennest een kleine renaissance. In januari 2011 werd een retro-editie geproduceerd in beperkte oplage, ter ere van het 50-jarig bestaan van Knaus en het afwenden van het faillissement van het Knaus Tabbert-concern. In de geest van de luxe versie had het Schwalbennest uit 2011 het meest essentiële aan boord en was het een blikvanger bij uitstek.
De groei
Inmiddels is Knaus een van de vijf merken in een beursgenoteerde groep, maar leent wel zijn merknaam aan het concern. De tweede merknaam ‘Knaus Tabbert AG’ is tien jaar ouder en aanvankelijk veel succesvoller. Het is de periode van de wederopstanding na de oorlog en het opkomende toerisme. Caravanfabrikanten als Tabbert of Wilk waren al zeer succesvol op de markt. Helmut Knaus en zijn zoons traden in hun voetsporen met een kleine caravan, het Schwalbennest. Knaus had een goed instinct voor de markt en groeide binnen 15 jaar uit tot een van de grootste caravanfabrikanten in Europa. Maar het was niet allemaal rozengeur en maneschijn. Economische crises hebben het bedrijf hard getroffen. Vandaag de dag is Knaus Tabbert AG weer een toonaangevende fabrikant van vrije tijdsvoertuigen in Europa met een hoofd kantoor in Jandelsbrunn in de Duitse deelstaat Beieren. De andere vestigingen zitten in Mottgers in Hessen, Schlüsselfeld in Franken en Nagyoroszi in Hongarije. In 2019 bereikte het concern met de merken Knaus, Tabbert, T@b, Weinsberg, Morelo en het internetplatform Rent & Travel, een omzet van meer dan 780 miljoen euro. En het produceerde meer dan 26.000 caravans en campers met ongeveer 3.000 werknemers. In de nabije toekomst zal de nieuwe carrosserietech nologie worden ingevoerd en dat moet voor een revolutie in opbouwtechniek gaan zorgen. Een eerste model, de Deseo, wordt al geproduceerd, andere staan klaar in de coulissen.